گزارشی از دستاوردهای کشاورزی صنعت نیشکر؛
نـیشکر قـلب کشـاورزی خـوزستان است
از مجموع بالغ بر ۱۴ میلیون تُن محصولات زراعی و باغی استان که باعث شده این استان درصدر تولید‌کنندگان کشاورزی کشور قرار بگیرد، بیش از هشت میلیون تُن آن نیشکر است.
نیشکر، قلب کشاورزی خوزستان است؛ این جمله شعار نیست، عین واقعیت است. از مجموع بالغ بر ۱۴ میلیون تُن محصولات زراعی و باغی استان که باعث شده این استان درصدر تولید‌کنندگان کشاورزی کشور قرار بگیرد، بیش از هشت میلیون تُن آن نیشکر است. پس با این حجم از تولید، نیشکر را باید قلب کشاورزی خوزستان برشمرد.
در عین حال، صنعت نیشکر، دروازه ورود مکانیزاسیون به کشاورزی است و کشت و صنعت‌های نیشکری به واسطه حضور نیروهای متخصّص و با تجربه در سطوح مختلف در حوزه کشاورزی و صنعت از دانش فنی خاصی برخوردار هستند و از روش های نوین در این عرصه ها استفاده می کنند.
تقریبا ۱۰۰ درصد برداشت محصول نیشکر در واحدهای هفتگانه به شکل مکانیزه انجام می‌شود و مسیر پیوستن هفت‌تپه نیز به این شیوه مُدرن کشاورزی هموار شده است. نوآوری و خلّاقیت در خدمت اهداف بهره‌وری و محیط‌زیستی این صنعت است و ثمره این نوآوری‌ها، طراحی و ساخت ده‌ها دستگاه و همچنین اجرای روش‌های نوین در سطح مزارع نیشکر است که در زیر به مواردی از آن اشاره می‌شود:
نبوغ نیشکری‌ها برای تسطیح مزارع
دستگاه «سنگ جمع‌کن»، از دستاوردهای نیشکر در سال تولید دانش‌بنیان است که برای اولین بار از سوی متخصصین کشت و صنعت نیشکر دهخدا ساخته شده است.
جمع‌آوری سنگ مزارع نیشکر در کمترین زمان، جمع آوری مکانیزه، جلوگیری از شکسته شدن پرّه‌های دیسک و تیغه‌های دروگر نیشکر، از ویژگی‌های این دستگاه است. با ساخت دستگاه سنگ جمع‌کن، هزینه‌ها در عملیات آماده‌سازی مزارع جهت کاشت کاهش می‌یابد.
تجهیز واحدهای نیشکری به سامانه مکان‌مند
برای اولین بار در صنعت نیشکر، سامانه جامع پایش «مکان‌مند» توسط موسسه تحقیقات و آموزش توسعه نیشکر طراحی و در یکی از واحدهای نیشکری مستقر شده است. با استفاده از این سامانه از طریق پایش و کنترل به‌موقع، بازدهی مزارع در تولید محصول بیشتر می‌شود.
پایش تمام فعالیت‌ها، امکان کنترل و رصد مستمر، اطلاع‌رسانی برخط تحت وب و موبایل، تسریع و تقسیم کار و استخراج انواع گزارش‌ها از ویژگی‌های این سامانه هوشمند است و پس از طی آزمایش‌های اولیه و با همکاری دانشگاه تهران، کشت و صنعت‌های نیشکری را به این سامانه تجهیز کنیم.
کولتیواتوری علیه علف‌های هرز
برای رسیدن به برداشت مطلوب گیاه نیشکر، کمبودهایی در تامین ادوات کشاورزی وجود داشت که بخشی از آن با اتخاذ تمهیدات ویژه و نبوغ پژوهشگران نیشکری برطرف شد.
یکی از این دستگاه‌ها «کولتیواتور قالبی» است که با همکاری موسسه تحقیقات و آموزش نیشکر و کشت و صنعت سلمان فارسی طراحی و ساخته شد. این کولتیواتور متناسب با شرایط اقلیمی خوزستان و با هدف مبارزه با علف‌های هرز در مزارع نیشکر طراحی شده است.
نفس دروگرهای نیشکر دیگر بند نمی‌آید
از دیگر نوآوری‌های نیشکر در حووزه کشاورزی، دستگاهی است که برای اولین بار در ایران ساخته شده است و به گفته سازندگانش، هیچ نمونه داخلی و خارجی ندارد. این دستگاه هشدار دهنده‌ی ذرات آلاینده به موتور از سوی محققان موسسه تحقیقات نیشکر ساخته شده و با نصب آن بر روی دروگر نیشکر، مانع از خسارت‌های هنگفت به موتور می‌شود. با نصب این دستگاه، ورود ذرات آلاینده به موتور از طریق سیستم هواکش شناسایی می‌شود و نفس دروگرهای نیشکر دیگر بند نمی‌آید.
کارنده‌ای برای نیشکر
«کارنده نیشکر» یکی دیگر از دستگاه‌هایی است که حاصل نبوغ و خلاقیت متخصّصین نیشکر است. این دستگاه از سوی متخصصین واحد تجهیزات مکانیکی کشت و صنعت نیشکر امام خمینی(ره) ساخته شده. ساخت و بومی‌سازی دستگاه کارنده نیشکر با بهره‌گیری از توان علمی و پژوهشی نیروهای جوان و خلاق شرکت توسعه نیشکر اقدامی موثر در افزایش بهره‌وری، خودکفایی و بی‌اثر نمودن شرایط تحریمی است. پیش از این، کشت نیشکر به صورت دستی انجام می‌شد اما با بهره‌برداری از این دستگاه، کشت به صورت کاملا مکانیزه انجام می‌شود.
این‌ها صرفا بخشی از دستاوردهای شرکت توسعه نیشکر در حوزه کشاورزی است. این شرکت با برخورداری از آزمایشگاه‌های مجهّز، متخصّصین متبحّر و مزارعی هوشمند و منطبق با کشاورزی مُدرن دنیا، گام‌های موثری را در کشاورزی پایدار برداشته است.
