دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشور، پنج‌شنبه، چهارم بهمن‌ماه، در بازدید از یک مدرسه خیّرساز در منطقه پردیس اهواز و با پوشیدن لباس کارگری، به‌صورت نمادین در فرآیند ساخت‌وساز مشارکت کرد و نخستین خشت طرح ملی نهضت مدرسه‌سازی مردمی را در خوزستان بنا کرد.

رئیس‌جمهور با ریختن سیمان و چیدن آجر، حضور عملی خود را در کنار خیرین مدرسه‌ساز نشان داد و پیامی از حمایت همه‌جانبه دولت چهاردهم از توسعه زیرساخت‌های آموزشی و تحقق عدالت آموزشی در سراسر کشور ارسال کرد.

این اقدام نمادین در راستای تشویق و ترغیب خیرین به همکاری در امر مدرسه‌سازی و رفع کمبودهای زیرساختی آموزشی کشور انجام شد. در حال حاضر، استان خوزستان برای رسیدن به استانداردهای ملی سرانه آموزشی، به احداث ۷۰۰ هزار مترمربع فضای آموزشی جدید نیاز دارد.

نیشکر و خشت‌های مدرسه‌سازی

در این میان، شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی نیز در کنار دیگر نهادهای مسئول و خیّران، در راستای مسئولیت‌های اجتماعی نقش فعال و مؤثری در توسعه سرانه آموزشی ایفا کرده است. این شرکت تاکنون با احداث ۱۴ مدرسه، سهم خود را در ارتقای زیرساخت‌های آموزشی استان ایفا کرده و به مسئولیت اجتماعی خود در حمایت از آینده‌سازان کشور عمل کرده است.

راه برون‌رفت از چالش

خیران مدرسه‌ساز طی ۲۴ سال فعالیت خود ۱۳۵هزار کلاس درس در استان‌های مختلف ساخته‌اند‏ و نمونه بارز مسئولیت‌های اجتماعی در جامعه محسوب می‌شوند. هرچند خیران به صورت داوطلبانه و عام‌المنفعه پا به دنیای بزرگ مسئولیت‌های اجتماعی گذاشته‌اند‏، اما قانون از صنایع و شرکت‌ها می‌خواهد و آن‌ها را ملزم می‌کند در برابر جامعه، انسان‌ها و محیطی که در آن فعالیت می‌کنند از جستارهای اقتصادی و مالی فراتر روند و مسئولانه عمل کنند‎؛ قانونی که البته به اعتقاد مردم و نمایندگان خوزستان با وجود فعالیت صنایع مادر‏ و بزرگی که تضمین‌کننده بخش زیادی از درآمد و تولید ملی محسوب می‌شوند به درستی اجرا نشده است.

با وجود این، آن‌طور که اداره آموزش و پرورش خوزستان اعلام می‌کند صنایع مختلف کمابیش اقداماتی را در راستای مسئولیت‌های اجتماعی انجام داده‌اند‏؛ از مدرسه‌سازی گرفته تا تهیه نوشت‌افزار و حمایت از دانش‌آموزان‏، اما مدیرکل آموزش و پرورش این استان مدرسه‌سازی را بیش از بقیه اقدامات‏، کلید برون‌رفت از چالش‌های آموزشی می‌داند.

تجربه روستای مبارکه ۳

آنچه در توصیف مسئولیت‌های اجتماعی صنایع ذکر می‌کند‏، تجربه‌ای است که در بسیاری از روستاهای محروم خوزستان در حال رخ دادن است‎؛ مدرسه‌سازی بر مبنای حق مسئولیت‌های اجتماعی صنایع بزرگ خوزستان. این حرکت، رویکردی است که از سال‌ها پیش شروع شده و حالا با نظارت قانونی و پیگیری مسئولان می‌تواند بخشی از کمبودهای این استان را در زمینه فضای آموزشی جبران کند.

روستای مبارکه سه شهرستان کارون‏، محیط تجربه یکی از اقدامات است که بعد از سال‌ها محرومیت از مدرسه و ۱۲ سال تحصیل در کانکس، از چهار سال پیش دانش‌آموزان خود را به مدرسه سه کلاسه «دعبل خزایی» می‌فرستد‎؛ مدرسه‌ای چند سال پیش با مشارکت کشت و صنعت دعبل خزایی‏، یکی از زیرمجموعه شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی ساخته شد.

روستای مبارکه سه در بخش سویسه طی دهه‌های گذشته به دلیل کمبود امکانات‏، محرومیت و نداشتن مدرسه شاهد مهاجرت اهالی و ترک تحصیل دختران و پسران خود بود‏ و حالا حدود ۴۰ دانش‌آموز دارد. دهیار روستا توضیح می‌دهد که در گذشته به دلیل فرسودگی مدرسه روستا و بعد از آن، ۱۲ سال داشتن مدرسه کانکسی، کمتر معلمی به این منطقه می‌آمد و علاوه بر ترک تحصیل دانش‌آموزا‏ن، وضع کیفیت آموزشی هم خوب نبود.

ساخت ۱۴ مدرسه نیشکری

علاوه بر مدرسه «دعبل خزایی» در روستای مبارکه سه شهرستان کارون‏، ۱۳ مدرسه دیگر هم در روستاهای اطراف کشت و صنعت‌های نیشکر ساخته‌ شده است. بسیاری از دانش‌آموزان این روستاها در گذشته ناچار به ترک تحصیل و حتی مهاجرت از روستا بودند و با سختی‌های زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کردند و حالا با ساخت ۱۴ مدرسه و اضافه شدن ۶۷ کلاس درس به فضای آموزشی این روستاها اوضاع رو به بهبود است.

رسم همسایگی

محمّد از اهالی روستای «خضیریات» است؛ روستایی آکنده از نخلستان‌های سبز و فضایی انباشته از عطر گس نخل و بوی شرجی در چند کیلومتری شهرستان کارون. او حالا در چند قدمی خانه‌شان، به کلاس ششم می‌رود و دیگر برای رسیدن تحصیل نیاز به پیمودن هشت کیلومتر ندارد: «قبل از ساخت این مدرسه از سوی نیشکر، بچه‌ها باید با طی کردن هشت کیلومتر، به روستای دابوهیه می‌رفتند.»

مادر محمّد تا پیش از ساخته شدن این مدرسه، دعا می‌کرد که در زمستان باران نبارد. او روایت‌گر روزهایی بود که بچه‌ها برای رسیدن به مدرسه تا زانو در گل‌ولای فرو می‌رفتند: «مجبور بودم محمد را کول می‌کردم تا در آب فرو نرود». تا پیش از این، کلاس درس‌شان یک چاردیواری آهنی بود؛ یک کانکس قدیمی. آفتاب داغ خوزستان، کلاس درس آهنی را تبدیل به جهنّم می‌کرد و رمقی برای دانش‌آموزان باقی نمی‌گذاشت.

هشتاد دانش‌آموز این روستا تا پیش از سال ۹۶، یا مجبور به تحصیل در کانکس بودند و یا هر صبح کنار جاده پرخطر می‌ایستادند تا با ماشین‌های عبوری، خودشان را به روستای دابوهیه برساند. مادر محمّد، حالا، نفس راحتی می کشد: «با افتتاح مدرسه حکیم فارابی نیشکر در این روستا، خاطرمان آسوده شده و دیگر نگران رفت‌و‌آمد بچه‌هایمان نیستیم.»

ارتقای سطح آموزشی در مناطق پیرامونی

البته این تنها کمک شرکت توسعه نیشکر برای رشد آموزشی منطقه نیست. این شرکت در این سال‌ها در کنار ساخت مدارس، در زمینه تجهیز، نوسازی و اهدای بسته‌های آموزشی نیز در کنار آموزش و پرورش بوده است.

مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر در این زمینه معتقد است که ساخت مدارس در روستاها بسیار اثرگذار است و اثر زیادی در پرورش نیروهای متخصّص و توسعه آموزشی در منطقه دارد. به گفته دکتر عبدعلی ناصری، یکی از آثار مثبت مدرسه‌سازی و کمک به ارتقای آموزشی، جلوگیری از ترک تحصیل دانش‌آموزان و همچنین ممانعت از مهاجرت از روستاهاست؛ در روستایی که مدرسه ساخته شده باشد والدین دیگر برای تحصیل فرزندان‌شان به شهرها مهاجرت نمی‌کنند.

در کنار مدرسه‌سازی، بازسازی، تجهیز و تعمیر بیش از ۱۳۰ مدرسه روستایی نیز تاکنون توسط این شرکت انجام شده است. تامین و برقراری سرویس های ایاب و ذهاب معلمان و دانش آموزان در مناطق پیرامونی، اهدای بسته های آموزشی و لوازم التحریر به دانش آموزان، تامین بسته هایی معیشتی برای دانش‌آموزان و… از دیگر اقدامات این شرکت است که با هدف توسعه آموزشی و جلوگیری از بازماندگی تحصیلی در استان خوزستان انجام شده است.