موسسه تحقیقات و آموزش نیشکر و صنایع جانبی خوزستان

تاريخچه مؤسسه:

شركت توسعه نيشكر و صنايع جانبي در قالب 7 واحد توليد كننده نيشكر با احداث شبكه‏ هاي آبياري و زهكشي، ايستگاه­هاي پمپاژ، جاده‏ها و پل‏هاي ارتباطي موجبات عمران بيش از يك صد هزار هكتار از اراضي خوزستان را فراهم آورده است.
تداوم بهره ‏وري اقتصادي از اراضي زير كشت و ارتقاء ميزان محصول نيشكر مستلزم وجود مركزي جهت اجراي طرح‏هاي تحقيقاتي و بكار­گيري فنون و تكنولوژي‌هاي نوين در توليد مي‏باشد. به همين منظور در سال 1374 تحقیقات در زمینه نیشکر به منظور انجام تحقيقات زيربنايي و كاربردي و ارائه خدمات علمي و فني به كشت و صنعت‏هاي نيشكري هفتگانه شروع و در سال 1376 مركز تحقيقات نيشكر را در محل فعلي خود و در قالب سه بخش تحقيقاتي به‌زراعي، به‌نژادي و گياهپزشكي و نیز بخش پشتیبانی و خدمات فنی به منظور تأمین نیازمندی­های بخش­های تحقیقاتی، تأسيس نمود. در شهریور ماه 1383، بخش صنايع شكر در قالب آزمايشگاه صنايع غذايي فعال و راه‏ اندازي شد.
در سال87 با گسترش فعالیتها، عنوان مرکز به ” مؤسسه تحقيقات و آموزش توسعه نيشکر و صنايع جانبی خوزستان” تغییر یافته و به ثبت رسيد­.
درسال 1393 به منظور پاسخگویی به افزایش سطح فعالیت و انتظارات از مؤسسه، بازنگری اساسی در ترکیب و ساختار مؤسسه صورت پذیرفت.
از ابتدای تشکیل مؤسسه تاكنون طرح­هاي تحقيقاتي پايه و كاربردي بسياري در زمينه‏هاي مختلف اجرا شده و نتايج حاصله جهت استفاده در واحدهاي اجرائي به كشت و صنعت‏هاي عضو گروه، ارائه شده است. در ادامه با بخش­های مختلف مؤسسه آشنا خواهیدشد.

بخش­هاي فعال در مؤسسه

1-2) معاونت تحقیقات کشاورزی:
این معاونت از 4 مدیریت تحقیقاتی شامل، «مدیریت به­نژادی و بیوتکنولوژی»، «مدیریت به­زراعی»، «مدیریت گیاهپزشکی» و «مدیریت مکانیزاسیون­ و ماشین­های­ کشاورزی» تشکیل شده و هر یک وظایف و اهدافی را به شرح ذیل پیگیری می­نمایند.

1-1-2 ) مدیریت به‏نژادي و بيو تکنولوژی:
تحقيق در مورد شناسایی و توليد واريته ‏هاي پرمحصول و مقاوم به آفات و بيماري­هاي مهم منطقه و ارقام متحمل به تنش‏هاي محيطي همانند سرما، شوري و بادهاي گرم با توجه به پيشرفت علوم و تكنولوژي امري ضروري است. اين بخش با استفاده از روش­های مختلف اصلاح نیشکر، فيزيولوژی و بيوتکنولوژی ‌و با همکاری ساير بخش­هاي تحقيقاتی به ويژه گياه پزشکی نسبت به تولید و معرفی واريته‌های جديد اقدام می­نمايد. سالم­ سازی و خالص­ سازی ارقام تجاری موجود از طریق بیوتکنولوژی (کشت بافت)، تهیه قلمه سالم ازگیاهچه­ های تولیدی و تحویل قلمه­ ها به شرکت­های گروه از دیگر وظایف مهم این بخش است.

2-1-2) مدیریت به زراعی:
تولید اقتصادی محصول نيشكر نیازمند وجود شرایط لازم جهت رشد از جمله آب، کود و خاک مناسب است. تحقیقات در این بخش بر چگونگي تأمين بستر مناسب رشد گياه نيشكر و بهره ‏برداري بهينه از اراضي و ارتقاء استحصال عملكرد شكر در واحد سطح، تمرکز دارد. آزمايشات تعيين آب مورد نياز، کود و عناصر غذايی، کنترل شوری و آب زير زمينی، مديريت آبياري و زه‌آب، عمليات مناسب کشاورزی همراه ساير عوامل زراعی از جمله فعاليت­های اين بخش است.
ارائه خدمات فنی و مشاوره­ای به کشت و صنعت­های نیشکری از دیگر فعالیت­های این مدیریت است. در کنار انجام فعالیت­های تحقیقاتی، پایش­ آب، خاک، گیاه و ثبت پارامترهای هواشناسی نیز در دستور کار این مدیریت قراردارد.

3-1-2) مدیریت گياه پزشكي:
به منظور برداشت اقتصادی گیاه نیشکر لازم است روابط پیچیده عوامل مؤثر بر عملکرد مانند آفات، بیماری­ها و علف­های هرز با محصول مورد بررسی قرار گرفته و ضمن شناسایی و بررسی دوره زندگی این عوامل و تعیین میزان اثرگذاری آنها، روش­های مدیریت آنها نیز مورد بررسی قرار گیرد.
در این راستا بخش گياه پزشكي با مطالعه سيكل زندگي موجودات زنده مضر و مفيد و اثرات متقابل آنها بر حيات گياه نيشكر نسبت به ارائه راهكارهاي مناسب جهت برقراري يك تعادل منطقي بين جمعيت عوامل فوق‏ الذكر و تعيين آستانه زيان اقتصادي جهت توليد عملكرد قابل قبول در واحد سطح اقدام مي‏نمايد.

4-1-2) مدیریت مکانیزاسیون و ماشین­های­ کشاورزی:
با توجه به سطح بالای مکانیزاسیون در حوزه کشاورزی شرکت­های گروه و نقش بزرگی که این بخش در ارتقاء بهره­ وری و تولید نیشکر ایفا می­کند، در ساختار جدید، «مدیریت مکانیزاسیون و ماشین­های­ کشاورزی» ایجاد گردید. اهدافی که این بخش دنبال می­کند عبارتند از: بهینه­ سازی تجهیزات موجود، طراحی ماشین­های اختصاصی کاشت، داشت، برداشت و پس از برداشت نیشکر، مطالعه و انتخاب ماشین­های جدید و امکان سنجی استفاده از روش­های کشاورزی دقیق در زراعت نیشکر.

2-2) معاونت تحقيقات صنعتي:
اهداف معاونت تحقیقات صنعتی در مؤسسه بر پایه آموزش، بهسازی و نوآوری در جهت افزایش راندمان تولید شکر و همچنین توسعه و تنوع محصولات جدید استوار شده و امید می­رود ضمن کاهش مشکلات فرآیند تولید، سودآوری قابل توجهی ­نیز برای شرکت­های گروه حاصل آید. با توجه به زمینه­های متصور جهت فعالیت، مدیریت­های: «تحقیقات اتوماسیون صنعتی»، «تحقیقات فرایندی» و «تحقیقات فنی و مهندسی» دراین حوزه تشکیل شده و درهربخش به شرح ذیل فعالیت­های متناظر انجام می­شود.

1-2-2) مدیریت تحقیقات اﺗﻮﻣﺎﺳﯿﻮن ﺻﻨﻌﺘﯽ:
اتوماسیون صنعتی كلیه عوامل لازم برای اندازه­ گیری، انتقال، نمایش، ذخیره­ سازی و تنظیم مقادیر كمیت­های فیزیكی برای هدایت فرایند تولید فراورده­های صنعتی را در بر می­گیرد. با توجه به نقش «اتوماسیون و کنترل» در ارتقاء کمیت و کیفیت تولید محصولات صنعتی، این حوزه به یکی از مهمترین حوزه­های مورد توجه تحقیق و توسعه در بخش صنعت مبدل شده است. کنترل صنعتی، مکاترونیک، ابزاردقیق، سیستم­های ماهواره، تله­متری و بی­سیم از مهمترین سرفصل­هایی است که در این مدیریت به آن پرداخته می­شود.

2-2-2) مدیریت تحقیقات ﻓﺮآﯾﻨﺪي:
این گروه برای تامین نیازمندی‌های علمی‌ و پژوهشی بخش فرآیندی صنعت تولید شکر و صنایع جانبی مربوطه و در جهت توسعه دانش فنی و طراحی ‌و به منظور به ثمر رساندن تحقیقات علمی، فعالیت می‌نماید. سامان‌دهی و مدیریت پژوهش‌های مرتبط با محصولات و فرآیندهای شیمیایی (فن­آوری‌های فرآیندی) ذکر‌شده از طریق مطالعه جامع طرح‌های فرآیندی، شناخت، بهینه سازی، توسعه فرآیند و در نهایت کسب دانش لازم در جهت ارزش افزوده و همچنین کاهش ضایعات، از ماموریت‌های اصلی این گروه است.

3-2-2) مدیریت تحقیقات فنی مهندسی:
راه اندازی گروه تحقیقات فنی مهندسی با هدف ایجاد دانش فنی، طراحی، مستندسازی فعالیت‌ها، بازرسی فنی، رصد فناوری­های جدید است که در حوزه­­های ذیل به فعالیت می­پردازند:
خواص مواد، خوردگی، پوشش­ها و حفاظت کاتدیک، عایق­ها و نسوزها و…
مکانیک اعم از تجهیزات دوار و ثابت، ماشین­های حساس و …
برق مرتبط با تولید و توزیع، پایداری، حفاظت و تجهیزات الکتریکی دوار و ثابت و …
بهره­ وری، کارایی و افزایش طول عمر تأسیسات، تجهیزات، قطعات و لوازم جانبی مصرفی در صنعت تولید شکر با اجرای پژوهش­های فنی کاربردی و اجرایی کردن آنها
صرفه­ جویی در مصرف و بازیابی انرژی واحدها و مجتمع­ های تولیدی

3-2) معاونت ممیزی و پایش عملکرد:
با توجه به ابلاغ وظیفه ممیزی و پایش عملکرد شرکت­های کشت و صنعت گروه، در طراحی جدید ساختار سازمانی موسسه، حوزه معاونت پایش عملکرد با سه زیرمجموعه: «مدیریت ممیزی و پایش عملکرد کشاورزی»، «مدیریت ممیزی و پایش عملکرد صنعت» و «اداره آزمایشگاه­ها» ایجاد گردید.

1-3-2) مدیریت­های ممیزی و پایش عملکرد کشاورزی وصنعت:
وظیفه این مدیریت­ها، ایجاد ارتباط نزدیک­ میان تحقیق و اجرا به منظور شناسایی سریع و دقیق مسائل و نیازهایِ بخش اجرا در زمینه صنعت و کشاورزی و نیز تعیین میزان تطابق عملیات اجرایی در کشت و صنعت­ها با استانداردهای موجود می­باشد.
در این راستا با انجام بازدیدهای میدانی مستمر از فعالیت­های تولیدی در هر دو حوزه کشاورزی و صنعت و کنترل کیفیت و کمیت مورد انتظار و تطابق آنها با استاندارهای تولیدی جاری، گزارش­های مربوطه (در حوزه­های کشاورزی و صنعت) پس از بحث و بررسی پیرامون عارضه­های شناسایی شده، در مجامع کشت و صنعت­ها طرح گردیده و بدینوسیله ضمن ارائه تصویری کلی از وضعیت، فاصله آنها را نسبت به اهداف، تعیین و فرصت­های بهبود جهت نیل به اهداف عالی مجموعه را مشخص می­­سازد.

2-3-2) اداره آزمایشگاه­ها:
در حال حاضر، از تمرکز سه آزمایشگاه: «صنایع غذایی»، «کالیبراسیون» و «آب و خاک» که ماهیت پایشی دارند تشکیل شده است. هدف از این تمرکز استانداردسازی، حفظ رویه بی­طرفی در اعلام نتایج آزمایش­های مرتبط با پروژه­ها، اعمال رویه یکسان در نحوه اداره آزمایشگاه و سرویس­دهی یکسان به کلیه مشتریان ذیربط بوده است. زمینه فعالیت آزمایشگاه­های مذکور به تفکیک عبارتند از:
آزمایشگاه صنایع غذایی : از شهريورماه سال 1383 با ايجاد يك آزمايشگاه مرجع به منظور تحت پوشش قرار دادن كليه آزمون‌هاي قابل اجرا در آزمايشگاه‌هاي كارخانه‌هاي شكر و ديگر صنايع جانبي آغاز و در اسفند ماه 1384 به­عنوان اولين آزمايشگاه صنعت قند كشور موفق به اخذ گواهينامه تأييد صلاحيت آزمايشگاهي استاندارد 17025 گردید.
آزمایشگاه کالیبراسیون : پس از کسب مجوز، فعالیت خود را به طور رسمی از دی­ماه 92 آغاز کرده و خدمات متعددی را در زمینه کالیبراسیون ابزارهای آزمایشگاهی مانند ترازوها، ظروف حجمی، پلاریمترها، ساکارومترها، رفراکتومترها و … در محدوده مؤسسه و شرکت­های گروه توسعه نیشکر و صنایع جانبی و در صورت نیاز سایر شرکت­های متقاضی، ارائه می­دهد.
آزمایشگاه آب و خاک و گیاه : این آزمایشگاه از بدو تاسیس مؤسسه در قالب زیرمجموعه بخش­های تحقیقاتی آب و خاک و سپس به زراعی مؤسسه به انجام خدمات آزمون­های کیفیت آب، خاک و گیاه به بخش­های تحقیقاتی مؤسسه و همچنین کشت و صنعت­های نیشکری پرداخته است. انواع آزمون­های مورد نیاز از جمله تعیین عناصر معدنی و آلی موجود در آب، خاک و گیاه در این آزمایشگاه قابل انجام است.

4-2) معاونت پشتیبانی و خدمات فنی:
به منظور پشتیبانی از فعالیت­های اصلی موسسه (پژوهش و آموزش)، معاونت پشتیبانی و خدمات فنی متشکل از بخش­های: «مالی- اداری»، «تامین و تدارک کالا و خدمات»، «انفورماتیک» و «مدیریت ایستگاه­های تحقیقاتی» تشکیل و فعالیت می­نماید.
به شکل خلاصه اهم فعالیت­های هر بخش به قرار زیر است:
1-4-2) مالی – اداری:
کلیه عملیات مالی از قبیل محاسبه و پرداخت حقوق و دستمزد و حسابداری اموال و انبار، دفترداری، تهیه بودجه و صورت­های مالی، ثبت دفاتر و سایر عملیات مالی و تهیه و تنظیم قراردادهای مختلف.
انبارداری
محاسبه و صدور احکام کارکنان، خدمات بیمه­ای و سایر امور مربوطه
2-4-2) تأمین و تدارک کالا و خدمات:
تدارک و خرید کلیه نیازهای موسسه، راهبری و نگهداری وتعمیرات تاسیسات، سیستم­های مخابراتی و فضای سبز
ایاب و ذهاب کارکنان و امور رستوران و مهمانسرا
3-4-2) انفورماتیک:
کلیه خدمات سخت افزاری و نرم افزاری، راهبری و نگهداری از شبکه کامپیوتری و اتوماسیون اداری، راهبری و نگهداری و توسعه شبکه اینترنتی در مؤسسه و ایستگاه تحقیقاتی شماره یک

4-4-2) مدیریت ایستگاه­های تحقیقاتی:
عملیات زیربنایی ایستگاه شماره یک مؤسسه با مساحت 182 هکتار در قالب دو قطعه اراضی w2 به مساحت 50 هکتار و W3 به مساحت 132 هکتار از دی ماه1390آغاز گردید و در آبان ماه1393 پایان پذیرفت. در حال حاضر سالن­های کشت بافت، انسکتاریوم به بهره­برداری کامل رسیده و گلخانه گلدهی مکانیزه نیز با 85 درصد پیشرفت فیزیکی در حال ساخت و تجهیز می­باشد.
با توجه به استقرار مدیریت به­نژادی، مدیریت به­زراعی، بخشی از مدیریت گیاهپزشکی و آموزش و دانشگاه علمی-کاربردی درایستگاه شماره یک، وظیفه پشتیبانی و تامین نیازهای ایشان از جمله امور اجرایی مزارع تحقیقاتی نیز برعهده این مدیریت است.

5-2 ) مدیریت پژوهشی و برنامه ­ریزی:
با توجه به گسترش حوزه­های تحقیق و لزوم ضابطه­مند شدن و توجه بیش از پیش به نتایج اقتصادی پروژه­های تحقیقاتی، مدیریت پژوهش و برنامه­ریزی شامل بخش­های: برنامه­ریزی و بودجه، هماهنگي پژوهشی، بررسي اقتصادی و «آمار و اطلاعات مؤسسه» از آذرماه 1393 آغاز به کار کرد. این مدیریت وظیفه خود را با دسته­بندی پروژه­های تحقیقاتی و مطابقت آنها با اولویت­ها و عارضه­یابی­های انجام شده در بخش کشاورزی مؤسسه آغاز نموده و ضمن ایجاد سازوکارهای لازم برای کنترل هزینه و پیشرفت مالی پروژه­های تحقیقاتی در دست اجرا و همچنین طراحي و به کارگیری مکانیزم سفارش­گیری مناسب جهت جمع­آوری، بررسي، رد یا پذیرش، اولویت­بندی، زمان­بندی، چگونگي نظارت و کنترل تقاضاهای تحقیقاتي شرکت هولدینگ، شرکت­های گروه (مشتریان)، محققان مؤسسه و سایرشرکت­های مرتبط با حوزه­های تخصصي مؤسسه در­صدد تدوین و تصویب نظام­نامه لازم برای نیل به اهداف و استراتژی عملیاتی زیر می­باشد:

6-2) مدیریت آموزش، ترویج و تحقیقات توسعه سازمانی:
تحقق اهداف سازمانی، وابسته به توانایی کارکنان در انجام وظایف و انطباق با محیط است. در این راستا آموزش كاركنان اقدامي راهبردي است كه در سطح فردي باعث احساس ارزشمندی و رضایت و در سطح سازماني باعث بهبود و توسعه سازمان مي‌شود. موسسه تحقیقات و آموزش توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان با اعتقاد بر این اصل که آموزش زيربنايي‌ترين اقدامي است كه تحول و توسعه را در سازمان پایه‌ریزی می‌نماید، با بهره‌گيري از اساتيد مجرب و برنامه ­ریزی مدون آموزشی همواره تلاش می­کند تا با ارتقای سطح دانش، بينش و مهارت حرفه‌اي کارکنان، در ایجاد مجموعه­ای پویا مشارکت فعال داشته باشد. این هدف با انتقال اطلاعات و دانش جدید و نتایج حاصل از پروژه­های تحقیقاتی به شرکت­های گروه توسعه نیشکر و صنایع جانبی پیگیری می­شود.
همچنین در راستای توسعه دانش سازمان و حفظ دستاوردهای تحقیقاتی مؤسسه، در زیرمجموعه این مدیریت، بخش مدیریت دانش و کتابخانه در ساختار جدید تعریف و فعال می­باشد. از وظایف این بخش می­توان به تامین منابع علمی از طریق انجام خدمات کتابخانه­ای، پیگیری چاپ کتاب­های جدید، دانلود مقالات و نشریات و کتب مورد نیاز، به­ اشتراک ­گذاری نتایج پروژه­های تحقیقاتی، مدیریت وبسایت مؤسسه و راهبری نرم افزار مدیریت دانش و … اشاره نمود.

7-2 ) مدیریت تحقیقات محیط زیست، ایمنی و بهداشت محیط:
به منظور بررسی و شناخت اثرات کیفی آلودگی منابع آب، خاک و هوا بر رشد و عملکرد نیشکر و همچنین شناسایی تاثیر زراعت نیشکر بر محیط زیست پیرامون آن، مدیریت تحقیقات محیط زیست در اواخر سال 95 شروع به فعالیت کرد و ارزیابی و پایش مستمر زیست محیطی به نحوی که آسیب جدی و غیر قابل برگشتی به زراعت نیشکر و محیط پیرامون آن وارد نشود در دو حوزه آب-خاک و هوا در دستور کار این مدیریت قرار گرفت. به طور کلی، هدف اصلی این مدیریت کمک به استقرار یک سیستم کشاورزی پایدار به مفهوم تامین نیازهای منطقی کشت و صنعت­های نیشکر بدون به خطر انداختن توان زیست محیطی منطقه است.